Inicjatorem powstania Kalwarii był wileński biskup Jerzy Tyszkiewicz, fundator Kalwarii Żmudzkiej. Jednak realizację idei uniemożliwił najazd moskiewski w 1655 r. W rok po uwolnieniu miasta od najeźdźców – w1662 r. – biskup Jerzy Białłozor rozpoczął budowę Kościoła Znalezienia Krzyża Świętego (nazywany też Kalwaryjskim, prace budowlane trwały 7 lat) oraz 35 drewnianych kapliczek Drogi Krzyżowej, które są powtórzeniem drogi krzyżowej Chrystusa w Jerozolimie. W taki sposób dziękowano Bogu za oswobodzenie kraju od Moskwy. Po spłonięciu drewnianych kapliczek, w XVIII w. na ich miejscu powstało 19 murowanych kaplic barokowych, 7 drewnianych bram i jedna murowana oraz most przez rzeczkę Baltupis, której nadano biblijne imię Cedron. Długość dróżek Kalwarii Wileńskiej wynosi 7 km. Prawdziwym rozkwitem ruchu pątniczego do Kalwarii Wileńskiej stał się okres dwudziestolecia międzywojennego. W 1941 r. władze komunistyczne zabroniły odprawiania Drogi Krzyżowej, w 1948 r. dom parafialny znacjonalizowano, zaś w 1963 r. wysadzono w powietrze wszystkie Bramy Jerozolimskie i większość kaplic, z których tylko cztery znajdujące się najbliżej kościoła ocalały. Tylko dzięki staraniom wiernych, którzy uparcie zaznaczali i porządkowali miejsca kaplic oraz nie przerywali tradycji pielgrzymowania do nich, udało się ocalić to miejsce. W 1989 r. władze miasta zezwoliły na odbudowę Kalwarii, w 2002 r. ukończono odbudowę Drogi Krzyżowej i kardynał Audrys Juozas Bačkis poświęcił odbudowane kaplice.
Źródła:
1. Przewodnik "LITWA piękna nieznajoma", oprac. Beata Piasecka, 2005
2. Przewodnik "Wilno", Tomas Venclova, 2007 r.
Ostatnia aktualizacja: 11 lipca, 2012
