Niemenczyn (Nemenčinė)

Gmina Niemenczyn jest jedyną w rejonie wileńskim gminą miejską, Niemenczyn – jedynym miastem w rejonie. Gmina jest oddalona o 22 kilometry na północny wschód od Wilna. Niemenczyn jest położony po obu brzegach rzeki Wilia przy ujściu rzeczki Niemenczynki. Miasto liczy około 6 tysięcy mieszkańców.
Skład etniczny:
Polacy – ok. 57%
Litwini – ok. 25%
Rosjanie – ok. 12%
Białorusini – ok. 6%

Niemenczyn ma bardzo bogatą historię. Upamiętniają to grodzisko z X-XI stulecia oraz kościół św. Michała Archanioła, który wzniesiony jest na miejscu pierwszej świątyni katolickiej ufundowanej przez króla Władysława Jagiełłę. W XVI wieku już istniał tu duży most przez Wilię, który łączył osadę: Stary Niemenczyn i miasteczko Niemenczyn położone na prawym brzegu rzeki. Historyczne dokumenty świadczą o tym, że w danej miejscowości walczyły oddziały powstańcze podczas powstań kościuszkowskiego oraz styczniowego. Na cmentarzu miejskim spoczywają polegli żołnierze polscy z okresu wojny 1920 r. i żołnierze radzieccy z okresu II wojny światowej. W Niemenczynie znajduje się pomnik ofiarom mordu, dokonanego przez Niemców na mieszkańcach, którzy byli narodowości żydowskiej oraz tablica pamiątkowa na budynku, który niegdyś był synagogą.

Nazwa miasta i rzeczki Niemenczynki pochodzi z języka litewskiego: ne mano – nie moje i czionaj – tutaj, co możliwie świadczy o tym, że rzeczka rozdzielała niegdyś w starożytności dzielnice księstwa litewskiego.

W dniu dzisiejszym w Niemenczynie działają wszystkie niezbędne jak na miasto instytucje: szpital, przychodnia lekarska, apteki, sklepy, bank, kawiarnie, księgarnia, biblioteka. W sferze oświaty miasto działa w pełni – są tu dwie szkoły: jedna litewska i jedna polsko-rosyjska, jest także szkoła muzyczna oraz przedszkole. Życie kulturalne miasta jest skupione przy Ośrodku Kultury oraz Muzeum Etnograficznym Wileńszczyzny.